زمینهی کاری: ساخت و طراحی زیورآلات با الهام از آیینهکاری معماری ایرانی
اهمیت دادن به زیورآلات و اکسسوریهایی که استفاده میکنیم، به نوعی اهمیت دادن به استایل و روش معرفی خودمان به دیگران است. در دنیای پر زرق و برق مد و فشن، سلبریتیها و افراد شناخته شده در این زمینه، کمتر کسی را میبینید که از زیورآلات خاص در استایل کردن پوشش خود استفاده نکند. در این مقاله مجلهی اینترنتی مدولادن به مصاحبه با یکی از طراحان ایرانی که در زمینهی ساخت و اراذه زیورآلات آینهکاری فعالیت دارند، پرداخته است. شما در این مقاله، صحبتهای موسس برند حریر با نام تجاری harir.craft در اینستاگرام را از زبان خودشان میخواند. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا از روند ایده پردازی، طراحی و اجرای محصولاتی با معرفی هنر کاربردی مدرن ایرانی آشنا شوید.
خانم ملیحه حریری متولد ۱۳۷۰ فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشتهی گرافیک از دانشگاه سوره تهران هستند. نام برند از نام خانوادگی خانم ملیحه برگرفته شده است. ملیحه حریری از سال ۱۳۹۳ مشغول فعالیت در زمینه انواع کارهای چاپ دستی و چاپ شیبوری روی شال، کوسن، رانر و انواع کارهای پارچهای و الیاف طبیعی بود که در همان سالها هم مطابق گفتهی خودشان، کمتر کسی در ایران با آن تکنیکها، چاپ روی پارچه انجام میداده است. خانم حریر در مصاحبه با مدولادن گفت: ((در سال ۱۳۹۷ زمانی که روی پایاننامهی ارشد با موضوع نقوش سنتی هندسی ایرانی کار میکردم، با دنیای عجیب و جالب آینه کاری ایرانی مواجه شدم و این موضوع آنقدر برایم جذاب بود که با جزئیات بیشتری به تحقیق در این زمینه پرداختم و ایده استفاده از آینه به شکل کاربردی در کوچکترین تکههایی که هر فردی میتواند در استایل خود از آن استفاده کند به ذهنم رسید. بنابراین ایدهی ساخت این شکل از زیورآلات را به مرحلهی اجرا رساندم و این در حالی بود که از گذشته هم دوره های مختلف ساخت و طراحی زیورآلات با پارچه را گذرانده بودم و با ساخت زیورآلات آشنا بودم.))
بنابراین در بهار ۱۳۹۷ همزمان با کار کردن روی موضوع پایاننامه ذوق و هیجان ساخت ایدههایی که از زیورآلات داشت، او را به سمت شروع این کار جدید سوق داد و با کار چاپ خداحافظی کرد. تقریبا تا تابستان همان سال مرحلهی آزمون و خطای ساخت این محصولات را گذراند تا بتواند از آینههای کوچک و سبک با قطر کم به بهترین شکل در زیباترین ترکیب ممکن استفاده کند و یک اثر هنری جذاب خلق کند. در نهایت، تمام این محصولاتی که از دوران گذار برند حریر به دست آمده بود به یک غرفهی زیورآلات در خانهی فرهنگ و هنر برلین راه یافت. تصاویر تمام محصولات که با دقت و وسواس زیادی عکاسی شده بودند به کمک دوستی که در خانهی فرهنگ و هنر برلین یک نمایشگاه تصویرسازی داشت، به داوران مربوطه ارائه شده بود و آنها هم از محصولات اولیهی حریر با روی باز استقبال کردند. بنابراین اولین مواجه محصولات حریر با بازار کار در بخش زیورآلات آینه کاری در همان نمایشگاه بود. استقبال از این کارها به طرز عجیبی بالا بود به طوری که حریر میگوید: ((من اینکارها را خودم خیلی دوست داشتم اما اصلا فکر نمیکردم کسی منتظر دیدن و خریدن این کارها باشد.))
پس از آن در مرداد ۱۳۹۷ حریر برای شرکت در یک نمایشگاه دیگر در ترکیه اقدام کرد، در حالیکه همچنان در ایران برای این مجموعه هیچگونه بازاریابی اتفاق نیافتاده بود. در آن نمایشگاه هم از کارها بسیار استقبال شد و این محصولات، موردپسند افراد زیادی قرار گرفت و این دو نمایشگاه به شکل نقاط عطف این برند، ملیحه حریر را به صورت رسمی وارد زمینهی طراحی و ساخت زیورآلات آینه کاری کرد.
در اولین مجموعهی رسمی برند حریر گارد مورد استفاده برای آینهها از جنس آلیاژ برنج بودند که با کمک یکی از دوستانشان که در زمینهی ساخت زیورآلات با نقره و برنج فعالیت داشتند، به مرحلهی اجرا رسید. در ابتدای کار در بخش آینهکاری کارها، برخی تکهها و برخی برشها دارای رنگ بودند. حریر میگوید: ((احساس کردم هنوز آدمها در ایران نیاز دارند در محصولاتی که میخرند رنگها را ببینند و سبکهای مینیمال و بدون رنگآمیزی بازاری نخواهد داشت. اگر بخواهم این موضوع را روانشناسی کنم به مصائبی که در ایران با آن مواجه هستیم برمیگردد که آدمها با دیدن رنگ و لعاب محصولات تزئینی، حال بهتری دارند. بنابراین آن مجموعه کمی شرقیتر و پر رنگ و لعابتر از کار درآمد. مادرم خیاطی میدانند و از بچهگی با یک پیشینه خیاطی بزرگ شدم، لباسهایی که مدنظر مادرم بود و از ژورنالءها میدیدند و در بازار پیدا نمیشد، خودشان با حوصله و دقت به کمک نوار و تورهای مختلفی برایم میدوختند. بنابراین من از کودکی با این پارچهها و رنگها و این شکل از تزیینات آشنا بودم. در این مجموعه دوست داشتم ترکیب به جای یک گارد برنجی از گارد نازک پارچهای و نواری استفاده کنم. از مادرم درخواست کردم به من در به کاربردن پارچههایی که از خیلی وقت پیش از دوبی خریداری کرده بودم، برای ساخت نوارهای باریکی اطراف آینهها کمک کنند. مادرم روی ساخت این نوارها در اطراف آینهها کار میکردند و من همچنان این ترکیب را در کنار آینهها آزمایش میکردم. ترکیب رنگها، نوارها، پارچهها و حتی ترتیب آن ها را بارها تست کردم و در نهایت اولین مجموعهای که با پارچهها ساختم را در پاییز ۹۷ ارائه کردم.))
در مرحلهی بعد او میبایست برای گالریهای مختلفی که از گذشته با محصولات چاپی حریر آشنا بودند، درخواست همکاری بفرستد تا محصولات جدید را برایشان معرفی و ارسال کند. اولین گالری که خانم ملیحه حریر، همکاری فروش و ارائه محصولات جدید را با آنها آغاز کرد، گالری شیرین بود. و این اولین باری بود که در ایران مجموعهی ترکیبی آینه کاری و پارچه در نمایشگاه گالری شیرین به معرض فروش گذاشته شد. بعد از آن نمایشگاه دیگری در آرت شاپ گالری ایوان و بعد در نمایشگاهها و گالریها مختلف دیگر، محصولات حریر به معرض نمایش و فروش گذاشته شدند. در یک بازهی زمانی خیلی محدود به صورت غیر قابل پیش بینی کارها در بازار ایران دیده شدند و همزمان صفحه ی اینستاگرام شروع به فعالیت کرد. از همان ابتدا تمامی عکاسیهای محصولات با خانم ملیحه بود که برای مدت زیادی عکاسی مستند اجتماعی میکردند اما به واسطهی محصولات حریر، عکاسی پرتره، عکاسی صنعتی و عکاسی زیورآلات رو هم آغاز کردند که تا قبل از آن هیچ ایدهای از این نوع عکاسی نداشتند. عکاسی تمام کارها، محصولات و مجموعهها به جز دو مجموعهی آخر که به کمک یکی از دوستانشان عکاسی شده است، بر عهدهی خود خانم حریر بودهاست. خانم حریر در مورد عکاسی محصولاتش به مدولادن گفت: ((فقط خودم میدانستم دقیقا در این محصول مشخص چه نکتهای را میخواهم به نمایش بگذارم به همین دلیل فقط خودم کار عکاسی را انجام میدادم و وقتی عکاسی با سایر عکاسان را امتحان کردم خیلی موفقیت آمیز نبود.))
تا زمان شروع پاندمی کوید یعنی اسفند ۱۳۹۸ او ساکن تهران بود، درس میخواند و روی پروژهی درسی خود کار میکرد و بعد از آن برای ادامهی زندگی راهی محل تولد خود، خراسان شمالی شد. از صفر تا صد تمام کارها اعم از ایدهپردازی، طراحی، تهیه مواد، ساخت، ارتباط با مشتری، عکاسی، ارتباط با گالریها و ارسال با خودش بود. حریر اشاره کرد در تمام این مدت مادرش همچان کنار او بودند و در ساخت نوارهای گارد آینهها به او کمک میکردند. در دوران فراگیری و قرنطینه کوید، فروش محصولات به شدت معلق شدند و همین امر سبب شد به تغییر مسیر طراحی و ساخت محصولات فکر کند. در این برههی زمانی حریر شروع به طراحی محصولات با رنگ و لعاب بیشتر و ایرانیتر کرد. او سعی کرد برای الهام در طراحی محصولاتش در سبکهای مختلف ایرانی، معماری ایرانی، صنایع دستی اقوام مختلف مانند ترکن و بلوچ و کرد، گچ کاری، آینه کاری، آجر کاری و کاشی کاری ایرانی جستجو کند و از پینترست و سایر برندهای زیورآلات کمک نگیرد. او در ادامه از برخی طراحیهایش و منابع الهامش صحبت کرد و گفت که با جستجو در اقوام ایرانی، لباس های سنتی مورد توجهش قرار گرفت و رسید به مجموعهای که قرار بود پارچهها در کنار آینهها قرار گیرند.
پایان قسمت اول مقالهی مصاحبه با گروه هنری دستسازههای حریر.
